Świerzb to zakaźna choroba pasożytnicza skóry wywołana przez roztocze, czyli świerzbowca ludzkiego (Sarcoptes scabiei varietas hominis). W Polsce od 2008 roku nie ma już obowiązku zgłaszania i rejestrowania tej choroby. W latach 2001?2008 świerzb, jak wynika ze statystyk, był najczęściej występującą chorobą pasożytniczą (60% parazytoz). Zazwyczaj chorobę tę stwierdza się u dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym, które przenoszą ją dalej, także na osoby starsze. Podstawowe znaczenie w rozprzestrzenianiu się świerzba mają: późne lub błędne rozpoznanie pierwszych objawów choroby, brak nadzoru epidemiologicznego, niestosowanie się do zaleceń lekarza.
Jak można się zarazić?
Pasożyt przenosi się podczas bliskiego kontaktu (kontakt płciowy, spanie w jednym łóżko etc.) z osobą chorą. Jako że pasożyt jest w stanie przeżyć poza organizmem człowieka 2-3 dni, to istnieje też możliwość zarażenia się drogą pośrednią: używanie tych samych przedmiotów, tak jak pościel, ubrania, kosmetyki. Po 3-4 dniach z jaj wylęgają się larwy, następnie przenoszą się na naskórek, natomiast po 15-16 dniach są już w pełni dojrzałymi formami.
Objawy choroby
Jeśli chodzi o klasyczną postać świerzba to:
- świąd, który nasila się wtedy, gdy ciało jest rozgrzane (na przykład po treningu lub kąpieli), świerzbowce zwiększają swoją aktywność w podwyższonej temperaturze; zazwyczaj występuje na bocznych powierzchniach palców u stóp i rąk, przestrzeniach międzypalcowych, pośladkach, pachwinach, piersiach, w okolicach fałdów skórnych;
- wykwity pierwotne to grudki obrzękowe, wykwity grudkowo-pęcherzykowe, pęcherzyki, zaś wykwity wtórne to krostki, przebarwienia, przeczosy czy nadżerki, które są skutkiem drapania się i bakteryjnego nadkażenia.
Jeśli świerzb występuje w klasycznej postaci, jest ona łatwa do zdiagnozowana, jednak obraz kliniczny tej choroby może być bardzo zmienny. Wpływają na niego takie czynniki jak:
- ogólny stan zdrowia,
- wiek chorego,
- stosowanie leków o działaniu immunosupresyjnym,
- stosowane leczenie miejscowe (szczególnie znaczenie mają tutaj glikokortykosteroidy)
U osób starszych bardzo często choroba ta ma nietypowy przebieg, co związane jest ze starzeniem się skóry.
Jak leczyć?
Przede wszystkim terapią objęta zostaje nie tylko sama osoba chora, ale również osoby, z którymi ma stały kontakt bez względu na to, czy wystąpiły u nich jakieś zmiany skórne. Do miejscowego leczenia stosuje się, np. maść Wilkinsona, maść siarkową, Novascabin, Crotamiton, 5% krem permetrynowy. Dodatkowo, aby złagodzić świąd skóry, stosuje się leki antyhistaminowe. Jeśli dojdzie do bakteryjnego nadkażenia wdraża się antybiotyki.
